Νέα Υόρκη
Αμερικανοί επιστήμονες κατάφεραν να «μεταμορφώσουν» κύτταρα του δέρματος απευθείας σε νευρικά εγκεφαλικά κύτταρα, χωρίς να χρειαστεί να μεσολαβήσει, όπως γινόταν έως τώρα, το ενδιάμεσο στάδιο των βλαστικών κυττάρων.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Δρ Μάριους Βέρνιγκ της Iατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, που δημοσίευσαν τη μελέτη στο επιστημονικό έντυπο Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), κατέληξαν στο παραπάνω επίτευγμα, πειραματιζόμενοι με τρωκτικά. Απαιτούνται λοιπόν εκτεταμένες δοκιμές, ώστε η τεχνική να εφαρμοστεί σε ανθρώπινα κύτταρα.
Η ίδια ερευνητική ομάδα είχε και στο πρόσφατο παρελθόν μετατρέψει δερματικά κύτταρα σε εγκεφαλικούς νευρώνες, αλλά αυτή τη φορά έκαναν ένα βήμα παρακάτω πετυχαίνοντας το ίδιο αποτέλεσμα, αλλά με πρόδρομα νευρωνικά κύτταρα, τα οποία μπορούν στη συνέχεια να μετεξελιχθούν σε τρεις τύπους κυττάρων του εγκεφάλου: νευρώνες, αστροκύτταρα και ολιγοδενδροκύτταρα (τα τελευταία παράγουν μυελίνη, ουσία που ‘μονώνει’ τα νεύρα και τους επιτρέπει να μεταδίδουν τα ηλεκτρικά σήματα).
Αμερικανοί επιστήμονες κατάφεραν να «μεταμορφώσουν» κύτταρα του δέρματος απευθείας σε νευρικά εγκεφαλικά κύτταρα, χωρίς να χρειαστεί να μεσολαβήσει, όπως γινόταν έως τώρα, το ενδιάμεσο στάδιο των βλαστικών κυττάρων.
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Δρ Μάριους Βέρνιγκ της Iατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ στην Καλιφόρνια, που δημοσίευσαν τη μελέτη στο επιστημονικό έντυπο Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS), κατέληξαν στο παραπάνω επίτευγμα, πειραματιζόμενοι με τρωκτικά. Απαιτούνται λοιπόν εκτεταμένες δοκιμές, ώστε η τεχνική να εφαρμοστεί σε ανθρώπινα κύτταρα.
Η ίδια ερευνητική ομάδα είχε και στο πρόσφατο παρελθόν μετατρέψει δερματικά κύτταρα σε εγκεφαλικούς νευρώνες, αλλά αυτή τη φορά έκαναν ένα βήμα παρακάτω πετυχαίνοντας το ίδιο αποτέλεσμα, αλλά με πρόδρομα νευρωνικά κύτταρα, τα οποία μπορούν στη συνέχεια να μετεξελιχθούν σε τρεις τύπους κυττάρων του εγκεφάλου: νευρώνες, αστροκύτταρα και ολιγοδενδροκύτταρα (τα τελευταία παράγουν μυελίνη, ουσία που ‘μονώνει’ τα νεύρα και τους επιτρέπει να μεταδίδουν τα ηλεκτρικά σήματα).
Πέρα από την αυξημένη προσαρμοστικότητα, το πρόσθετο πλεονέκτημα είναι ότι αυτά τα πρόδρομα εγκεφαλικά κύτταρα, από τη στιγμή που δημιουργούνται, είναι δυνατό να καλλιεργηθούν εργαστηριακά σε πολύ μεγάλους αριθμούς, πράγμα σημαντικό για την αξιοποίησή τους σε θεραπευτικές χρήσεις.
Τα δερματικά και τα εγκεφαλικά κύτταρα περιέχουν τις ίδιες γενετικές πληροφορίες, όμως ο γενετικός κώδικάς τους «μεταφράζεται» με διαφορετικό τρόπο, που ελέγχεται από τους «παράγοντες μεταγραφής».
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ως «όχημα» ένα ιό για να «μολύνουν» τα δερματικά κύτταρα με τρεις μεταγραφικούς παράγοντες, οι οποίοι υπάρχουν σε υψηλά επίπεδα στα πρόδρομα νευρωνικά κύτταρα. Μετά από τρεις εβδομάδες, περίπου ένα στα δέκα κύτταρα δέρματος είχε μεταμορφωθεί σε πρόδρομο νευρωνικό κύτταρο.
Τα πειράματα έδειξαν ότι τα νέα κύτταρα ενσωματώθηκαν χωρίς πρόβλημα στον εγκέφαλο των πειραματόζωων και παρήγαγαν κανονικά μια πρωτεΐνη που είναι σημαντική για την μετάδοση των ηλεκτρικών σημάτων μέσω των νευρώνων. Η έλλειψη αυτής της πρωτεΐνης δημιουργεί νευρολογικές νόσους στους ανθρώπους.
Η νέα άμεση μέθοδος κυτταρικής μετατροπής δημιουργεί νέες ελπίδες ότι μελλοντικά δεν θα χρειάζεται καν η μετατροπή διαφόρων απλών κυττάρων σε βλαστικά-πολυδύναμα, ενώ παράλληλα παρακάμπτει τον ηθικό σκόπελο της χρησιμοποίησης βλαστικών κυττάρων από έμβρυα.
Τα δερματικά και τα εγκεφαλικά κύτταρα περιέχουν τις ίδιες γενετικές πληροφορίες, όμως ο γενετικός κώδικάς τους «μεταφράζεται» με διαφορετικό τρόπο, που ελέγχεται από τους «παράγοντες μεταγραφής».
Οι ερευνητές χρησιμοποίησαν ως «όχημα» ένα ιό για να «μολύνουν» τα δερματικά κύτταρα με τρεις μεταγραφικούς παράγοντες, οι οποίοι υπάρχουν σε υψηλά επίπεδα στα πρόδρομα νευρωνικά κύτταρα. Μετά από τρεις εβδομάδες, περίπου ένα στα δέκα κύτταρα δέρματος είχε μεταμορφωθεί σε πρόδρομο νευρωνικό κύτταρο.
Τα πειράματα έδειξαν ότι τα νέα κύτταρα ενσωματώθηκαν χωρίς πρόβλημα στον εγκέφαλο των πειραματόζωων και παρήγαγαν κανονικά μια πρωτεΐνη που είναι σημαντική για την μετάδοση των ηλεκτρικών σημάτων μέσω των νευρώνων. Η έλλειψη αυτής της πρωτεΐνης δημιουργεί νευρολογικές νόσους στους ανθρώπους.
Η νέα άμεση μέθοδος κυτταρικής μετατροπής δημιουργεί νέες ελπίδες ότι μελλοντικά δεν θα χρειάζεται καν η μετατροπή διαφόρων απλών κυττάρων σε βλαστικά-πολυδύναμα, ενώ παράλληλα παρακάμπτει τον ηθικό σκόπελο της χρησιμοποίησης βλαστικών κυττάρων από έμβρυα.